مقاوم سازی دیوارها بدون وال پست یک چالش مهم در حوزه مهندسی سازه و ساختمان است. دیوارها به عنوان عناصر حیاتی سازه، نقش مهمی در حمایت و استحکام ساختمان ایفا می‌کنند. با افزایش نیازهای متنوع و متناسب با شرایط مختلف، ممکن است در برخی موارد نیاز به مقاوم سازی دیوارها بدون نیاز به وال پست پیش آید. این موضوع معمولاً به دلیل محدودیت های مالی، فضای محدود یا دسترسی محدود به منابع ممکن است. در این مقاله سازند به این موضوع که وال پست چیست و مقاوم سازی دیوار بدون وال پست چگونه انجام می شود و مباحث دیگر میپردازیم.
مقاوم سازی چیست؟
مقاوم‌سازی ساختمان به مفهوم افزایش مقاومت و استحکام یک سازه در برابر نیروهای وارده و عوامل محیطی است. این عملیات می‌تواند با استفاده از روش‌های مختلفی انجام شود که بسته به نوع سازه، میزان آسیب‌دیدگی و عوامل محیطی مورد نظر، متفاوت خواهد بود.
یکی از کاربردهای اصلی مقاوم‌سازی، افزایش استحکام ساختمان‌ها در برابر زلزله است. ایران به دلیل قرارگیری در منطقه‌ای زلزله‌خیز، همواره در معرض خطر وقوع زمین‌لرزه‌های شدید قرار دارد. مقاوم‌سازی ساختمان‌ها می‌تواند از خسارات جانی و مالی ناشی از این حوادث طبیعی جلوگیری کند. استفاده از روش‌هایی مانند تقویت سازه با استفاده از وال پست، سیستم‌های جدار برشی، پیچیدگی‌های سازه‌ای و مهاربندی، می‌تواند مقاومت سازه را در برابر زلزله افزایش دهد.
علاوه بر زلزله، مقاوم‌سازی ساختمان‌ها در برابر عوامل محیطی دیگر نیز اهمیت دارد. عواملی مانند خوردگی، فرسودگی، رطوبت و عوامل اکسیداسیون می‌توانند به مرور زمان باعث آسیب‌دیدگی سازه شوند و مقاومت آن را کاهش دهند. در این صورت، مقاوم‌سازی ساختمان‌ها می‌تواند از بروز این خسارات جلوگیری کند و عمر مفید سازه را افزایش دهد. استفاده از روش‌هایی مانند پوشش‌های محافظ، ضدخوردگی، عایق‌بندی و تعمیر و نگهداری منظم می‌تواند از پایداری و دوام سازه در مقابل عوامل محیطی حفاظت کند. با توجه به اهمیت مقاوم‌سازی ساختمان‌ها، ضروری است که این مسئله در دستور کار مسئولان و شهروندان قرار گیرد. مقاوم‌سازی ساختمان‌ها یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است که می‌تواند از خسارات جبران‌ناپذیر جلوگیری کند و ایمنی و پایداری سازه‌ها را بهبود بخشد.
راهنمای کامل وال پست: چرا این روش ارتباطی مهم است؟
وال پست یک المان ساختمانی است که برای ارتباط دیوارها با اسکلت ساختمان استفاده می‌شود. این المان‌ها، به عنوان عناصر غیرسازه‌ای، به دیوارها ایمنی در برابر عوامل طبیعی مانند زلزله می‌بخشند. با اتصال دیوارها به اسکلت، وال پست باعث تقویت و یکپارچگی بیشتر دیوارها می‌شود که در نهایت باعث افزایش مقاومت در برابر نیروهای خارجی، مانند زلزله، می‌گردد.
کاربرد اصلی وال پست در ساخت میانقاب‌های سازه‌ای و غیرسازه‌ای مقاوم به زلزله است. اما از کاربردهای دیگر این المان می‌توان به استفاده آن در نگهداری از در و پنجره، نمای بیرونی و عایق تاسیسات اشاره کرد. با استفاده از وال پست، بار کمتری به دیوار وارد می‌شود و در هنگام زلزله احتمال کمتری برای ریختن دیوار وجود دارد. وال پست‌ها در انواع مختلف و با استفاده از مواد مختلفی مانند فولاد، بتن و مش فایبرگلاس ساخته می‌شوند. نوع وال پست مورد استفاده در ساختمان به عوامل مختلفی مانند نوع اسکلت ساختمان، ارتفاع دیوار و میزان بار وارده به دیوار بستگی دارد. وال پست‌ها می‌توانند به صورت عمودی یا افقی اجرا شوند.
اجرای وال پست‌های عمودی معمولاً در میانقاب‌های سازه‌ای انجام می‌شود. اجرای وال پست‌های افقی معمولاً در تقاطع دیوارهای غیرسازه‌ای، کنار بازشو و جان‌پناه انجام می‌شود. وال پست یک المان بسیار مهم در ساختمان‌سازی است که نقش حیاتی در افزایش ایمنی ساختمان در برابر زلزله و سایر عوامل طبیعی دارد. استفاده صحیح وال پست در ساختمان‌سازی نیازمند دانش و تخصص مهندسان می‌باشد. بنابراین، برای اجرای صحیح وال پست‌ها در ساختمان‌ها، بهتر است به مهندسان متخصص مشاوره و راهنمایی دریافت شود.
در کدام دیوارهای ساختمان اجرای وال پست ضروری است؟
وال پست، سازه‌ای فلزی یا بتنی یا از جنس مش فایبرگلاس است که در داخل دیوارهای ساختمان اجرا می‌شود. هدف از اجرای وال پست، افزایش مقاومت و پایداری دیوارها در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله، باد یا بارهای دینامیکی است.
مطابق ضوابط پیوست 6 استاندارد 2800، اجرای وال پست در دیوارهای زیر ضروری است:
- دیوارهای خارجی ساختمان، به استثنای دیوارهای خارجی غیر باربر.دیوارهای خارجی ساختمان در معرض نیروهای جانبی ناشی از زلزله، باد و بارهای دینامیکی قرار دارند. بنابراین، اجرای وال پست در این دیوارها ضروری است تا از مقاومت و پایداری ساختمان در برابر این نیروهای جانبی اطمینان حاصل شود.
- دیوارهای داخلی ساختمان که به عنوان دیوار برشی عمل می کنند. دیوار برشی، دیواری است که در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله مقاومت می کند. اجرای وال پست در دیوارهای برشی، باعث افزایش مقاومت و پایداری این دیوارها می شود.
- دیوارهای داخلی که به عنوان دیوار مقاوم در برابر آتش عمل می کنند. دیوار مقاوم در برابر آتش، دیواری است که در برابر آتش سوزی مقاومت می کند. اجرای وال پست در دیوارهای مقاوم در برابر آتش، باعث افزایش مقاومت این دیوارها در برابر آتش سوزی می شود.
- دیوارهای داخلی که به عنوان دیوار حائل عمل می کنند. دیوار حائل، دیواری است که برای جداسازی دو فضای مختلف از یکدیگر استفاده می شود. اجرای وال پست در دیوارهای حائل، باعث افزایش مقاومت این دیوارها در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله می شود.
- استفاده از وال پست در دیوارهای با ارتفاع بیش از 2.5 متر، عرض بیش از 1 متر، در مجاورت دهانه‌های بزرگ، بازشوهای بزرگ و ستون‌ها توصیه می‌شود.
- همچنین، در مواردی که دیوارهای ساختمان در معرض نیروهای جانبی ناشی از زلزله، باد یا بارهای دینامیکی قرار دارند، اجرای وال پست ضروری است.
چالش عدم اجرای وال پست در ساختمان
عدم اجرای وال پست در ساختمان می‌تواند به چالش‌های جدی و خطرناکی منجر شود. در زیر چند چالش اصلی این موضوع را بررسی می‌کنیم:
-
کاهش استحکام ساختمان:
وال پست‌ها در ساختمان‌ها نقش مهمی در استحکام و پایداری ساختمان ایفا می‌کنند. عدم اجرای وال پست می‌تواند باعث کاهش استحکام در ساختمان شود و در صورت وقوع زلزله یا بارهای دیگر، خطر جدی برای ساکنان و مالکان ساختمان ایجاد کند.
-
عدم توزیع بارها:
وال پست‌ها نقش مهمی در توزیع بارهای ساختمانی دارند. آنها به عنوان عضوهای حیاتی در سیستم سازه‌ای عمل می‌کنند و بارهای ناشی از وزن ساختمان و بارهای زلزله را به سیستم بندی و سایر اجزای سازه منتقل می‌کنند. عدم وجود وال پست می‌تواند باعث تمرکز بارها در نقاط خاصی از ساختمان شود که می‌تواند به لرزش‌های نامطلوب، تغییر شکل‌های غیرمجاز و حتی خرابی ساختمان منجر شود.
-
عدم مقاومت در برابر زلزله:
وال پست‌ها در ساختمان‌ها نقش بسیار مهمی در مقاومت در برابر زلزله دارند. آنها به عنوان اجزای کلیدی در انتقال نیروهای زلزله به ساختمان عمل می‌کنند و استحکام ساختمان را در مقابل این نیروها تضمین می‌کنند. عدم اجرای وال پست می‌تواند منجر به کاهش قابل توجهی در مقاومت لرزه ای ساختمان شود و در نتیجه خطر جدی برای ساکنان و مالکان ساختمان ایجاد کند.
-
نقض مقررات و استانداردها:
در بسیاری از کشورها، وجود وال پست در ساختمان‌ها الزامی است و بر اساس استانداردهای مربوطه و مقررات ساختمانی باید اجرا شود. عدم اجرای وال پست نقض این مقررات و استانداردها محسوب می‌شود و ممکن است منجر به مسائل قانونی و جریمه شدن مالکان و سازندگان ساختمان شود. به طور کلی، عدم اجرای وال پست در ساختمان‌ها باعث کاهش استحکام و پایداری ساختمان، عدم توزیع صحیح بارها، کاهش مقاومت در برابر زلزله و نقض مقررات ساختمانی می‌شود. بنابراین، باید به دقت و با رعایت قوانین و استانداردهای ساختمانی، طراحی و اجرای ساختمان‌ها انجام شود تا این چالش‌ها رفع شوند و ساختمان‌ها به صورت ایمن و پایدار ساخته شوند.
عدم اجرای وال پست در ساختمان‌ها ممکن است به دلیل چالش‌های متعددی رخ دهد. در برخی موارد، اشتباهات در اجرای ساختمان یا حتی طراحی آن می‌تواند باعث شود که وال پست در برخی از دهانه‌های ساختمان‌های در حال اجرا اجرا نشود. همچنین، در برخی ساختمان‌های قدیمی، به دلیل استفاده از روش‌های ساخت سنتی، وال پست نیز اجرا نشده است.
یکی از چالش‌های مرتبط با عدم استفاده از وال پست، مهار دیوارهای بدون وال پست است. وال پست‌های سنتی و فلزی قادر به پاسخگویی به این چالش نیستند و نیاز به راه‌حل‌های جدید می‌باشد.
در اینجا، سیستم وال مش به عنوان یک راه‌حل مناسب معرفی می‌شود. وال مش، توانایی مهار دیوارهای بدون وال پست را فراهم می‌کند. این سیستم به واسطه تجزیه بارهای عمودی به صورت تسلسلی، امکان ساخت ساختمان‌های بدون وال پست را به راحتی فراهم می‌کند. با استفاده از وال مش، این چالش قابل حل است و ساختمان‌ها می‌توانند بدون وال پست به خوبی عمل کنند. پس، عدم اجرای وال پست در ساختمان‌ها به دلیل اشتباهات در اجرا یا طراحی ساختمان و همچنین در ساختمان‌های قدیمی رخ می‌دهد. مهار دیوارهای بدون وال پست یک چالش است که با استفاده از وال مش به خوبی قابل حل است و راهکاری جدید برای این مسئله است. حال باید بدانیم وال مش چیست؟
سیستم وال مش چیست؟
یکی از جدیدترین روش‌های تقویت دیوارهای غیرسازه‌ای، استفاده از سیستم وال مش است. وال مش یک راهکار نوین و خلاقانه برای مهار لرزه‌ای دیوارهای غیرسازه‌ای است که بر اساس فناوری کامپوزیت سیمانی تسلیح شده با منسوج (FRCM) طراحی شده است.
وال مش متشکل از یک لایه مش فایبرگلاس است که با دو لایه پلاستر گچی یا سیمانی پوشانده می‌شود. اجرای فایبرگلاس توری شکل روی سطح دیوار از هر دو طرف، باعث می‌شود دیوار انسجام و یکپارچگی خود را هنگام وارد شدن بارهای جانبی حفظ کند. تا حتی با وقوع زلزله یا طوفان، در دیوار ترک خوردگی‌های عمیق و ریزش صورت نگیرد. به عبارتی دیگر، سیستم وال مش، نیروهای وارد شده بر دیوار را به اسکلت اصلی ساختمان منتقل می‌کند و مانع از آسیب‌های جدی می‌گردد. از وال مش برای جایگزینی روش سنتی وال پست در مهار لرزه‌ای دیوارها استفاده می شود . وال پست‌های سنتی از وادارهای فلزی یا بتنی تشکیل می‌شوند که به دیوار متصل می‌شوند. این وادارها به دیوار استحکام و یکپارچگی می‌بخشند، اما به دلیل اختلاف ضریب انبساط حرارتی مصالح دیوار و وادارها، ممکن است با گذشت زمان باعث ایجاد ترک در نازک‌کاری شوند.
یکی از مزایای وال مش نسبت به وال پست سنتی، امکان اجرای آن پس از اجرای دیوار است. به عبارت دیگر، در صورتی که در ساختمانی وال پست اجرا نشده باشد، می‌توان از سیستم وال مش برای تقویت دیوارهای غیرسازه‌ای استفاده کرد. این مزیت برای مقاوم سازی دیوار بدون وال پست بسیار حائز اهمیت است. این امر باعث می‌شود که بتوان ساختمان‌های قدیمی را نیز با استفاده از سیستم وال مش مقاوم‌سازی کرد. وال مش در سال‌های اخیر رواج بسیاری یافته است و به عنوان یک روش نوین و کارآمد برای تقویت دیوارهای غیرسازه‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
مهار و مقاوم سازی دیوار بدون وال پست با وال مش
وال مش (wallmesh) یک سیستم مقاوم سازی و مهار دیوار بدون وال پست است. وال مش برای اجرا به وادارهای افق و قائم و همین طور میلگرد بستر نیاز ندارند و می تواند با کمترین هزینه و در کوتاه ترین زمان ممکن در پروژه اجرایی شود.
مراحل اجرای وال مش برای دیوارهای بدون وال پست به شرح زیر است:
مرحله اول: آماده سازی سطح دیوار و اجرای پلاستر زیرین
در این مرحله، سطح دیوار باید از هرگونه آلودگی، گرد و غبار و چربی پاکسازی شود. همچنین، در صورت وجود ترک یا درز در دیوار، باید این ترک ها و درزها با استفاده از ملات تعمیر شوند.
مرحله دوم: نصب نوار وال مش
نوار وال مش از جنس توری فایبرگلاس است و نقش تقویت کننده دیوار را بر عهده دارد. این نوار در دو نوع سرتاسری و نواری تولید می‌شود. نوع سرتاسری برای دیوارهای بلند و نوع نواری برای دیوارهای کوتاه کاربرد دارد. نوار وال مش باید با استفاده از میخ یا پیچ به دیوار متصل شود. همچنین، فاصله بین دو نوار باید طبق نقشه های مقاوم سازی باشد.
مرحله سوم: اجرای پلاستر رویین
در این مرحله، یک لایه پلاستر با ضخامت مناسب بر روی نوار وال مش اجرا می شود. نوع پلاستر باید با توجه به نوع نوار وال مش انتخاب شود. اجرای پلاستر باید به نحوی انجام شود که سطح نوار وال مش به طور کامل و یکدست توسط پلاستر پوشانده شود.
مرحله چهارم: نصب پروفیل وال مش
پروفیل وال مش از جنس فلز است و وظیفه مهار نوار وال مش را بر عهده دارد. این پروفیل در دو نوع نبشی و ناودانی تولید می شود. پروفیل وال مش باید با استفاده از چسب اپوکسی به تیر و کف متصل شود. همچنین، فاصله بین دو پروفیل باید طبق نقشه های مقاوم سازی باشد.
وظایف مهندس ناظر در ساختمان های بدون وال پست
مطابق با آیین نامه 2800، وال پست یکی از عناصر مهم سازه ای ساختمان است که وظیفه مهار دیوارها در برابر نیروهای زلزله و باد را بر عهده دارد. در صورتی که وال پست اجرا نشود، ساختمان در برابر این نیروهای مخرب آسیب پذیر خواهد بود. وظایف مهندس ناظر در ساختمان‌های بدون وال پست عبارتند از:
نظارت بر اجرای صحیح وال پست:
مهندس ناظر مسئولیت دارد تا در طول فرآیند ساختمان‌سازی، به اجرای صحیح وال پست و مهار دیوارها در برابر نیروهای زلزله و باد توجه کند. او باید اطمینان حاصل کند که وال پست‌ها به درستی نصب شده و به دیوارها ایمنی و استحکام لازم را می‌بخشند.
اقدامات قانونی:
در صورتی که مالک یا سازنده ساختمان از اجرای وال پست خودداری کند، مهندس ناظر می‌تواند اقدامات قانونی را انجام دهد. او می‌تواند با اخطار کتبی به مالک یا سازنده، آنها را به اجرای وال پست تشویق کند. در صورت عدم رضایت کارفرما و ادامه کار بدون وال پست، مهندس ناظر می‌تواند از ادامه کار جلوگیری کند و در صورت لزوم، گزارش تخلف را به سازمان نظام مهندسی ارسال کند.
پیشنهاد جایگزینی سیستم وال مش:
مهندس ناظر می‌تواند با هماهنگی با طراح سازه، سیستم وال مش را به عنوان جایگزین وال پست فلزی پیشنهاد دهد. سیستم وال مش با استفاده از توری فایبرگلاس به جای وال پست‌ها استفاده می‌شود و می‌تواند به عنوان راهکاری ایمن و مقرون به صرفه برای مهار دیوارها در برابر نیروهای زلزله و باد مورد استفاده قرار گیرد.
عدم تایید برگه پایان کار:
با توجه به حوادث زلزله‌زده در مناطقی مانند کرمانشاه که نشان داده‌اند دیوارهایی که بدون وال پست و نبشی کشی اجرا می‌شوند، خسارات جانی و مالی زیادی به بار می‌آورند، مهندس ناظر توصیه می‌شود در صورت عدم اجرای صحیح وال پست و نبشی کشی، برگه پایان کار را مهر و امضا ننماید. این اقدام به معنای عدم تاییدیه نهایی برای پروژه و نشان دادن عدم تطابق با استانداردها و ضوابط ساختمانی است.
اهمیت وجود وال پست در ساختمان‌ها برای ایمنی و استحکام ساختمان بسیار حائز اهمیت است. بنابراین، مهندس ناظر باید به صورت کامل از اجرای صحیح وال پست‌ها در ساختمان‌ها اطمینان حاصل کند و در صورت عدم اجرا، اقدامات لازم را انجام دهد تا ساختمان در برابر نیروهای زلزله و باد مقاوم باشد.
جمع بندی
مقاوم‌سازی ساختمان‌ها یکی از اقدامات مهمی است که می‌تواند از خسارات جانی و مالی ناشی از حوادث طبیعی مانند زلزله جلوگیری کند. اجرای وال پست یکی از روش‌های مهم مقاوم‌سازی ساختمان‌ها است که می‌تواند مقاومت ساختمان را در برابر نیروهای جانبی ناشی از زلزله و باد افزایش دهد. مهندس ناظر نقش مهمی در اجرای صحیح وال پست و مقاوم‌سازی ساختمان‌ها دارد.
با توجه به مزایای وال مش، این سیستم به عنوان جایگزینی برای وال پست‌های فلزی در بسیاری از ساختمان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. با استفاده از وال مش، عملکرد ساختمان‌ها بهبود یافته و مزایای بسیاری را فراهم می‌کند. این سیستم، از وزن سبکتری نسبت به وال‌های پست فلزی برخوردار است و این موضوع باعث کاهش هزینه‌های ساخت و نصب می‌شود. همچنین، به دلیل عدم نیاز به استفاده از وال‌های پست فلزی، فضای بیشتری برای استفاده در داخل ساختمان فراهم می‌شود. وال مش توانایی ایجاد ساختمان‌های بدون وال پست را به راحتی فراهم می‌کند. این سیستم امکان ایجاد پلان‌های طبقاتی بدون محدودیت ارتفاع را به معماران و مهندسان عرضه می‌کند و آنها را در طراحی و اجرای ساختمان‌های با استفاده از فضای باز و طبقات بالا راهنمایی می‌کند.
